Sunday, 16 December 2018

વરસાદ : ગામડામાં વરસાદ આવ્યા બાદ શું થાય છે?



હવે આપણે વાત કરવાની છે આજે કે વરસાદ આવે પછી શું થાય? પહેલા ભાગમાં જરા વરસાદ પહેલાની મજા માણી. 

તો તમે તૈયાર છો ને... તો આપણે વરસાદને હવે મન મૂકીને વરસાવીએ જરા...

ઠંડા અને જોરથી સૂસવાટાભર્યા વાતા પવન સાથે વરસાદ આવતો નથી પણ ત્રાટકે છે. પહેલો વરસાદ હંમેશાં ત્રાટકે તો જ મજા હોય છે, આવે તો ના મજા પડે. (કારણ કે વરસાદ આવવો એ ધીમો ધીમો વરસાદ પડવું એવો અર્થ થાય)

વરસાદ જેવો જ નળીયાં (આ પ્રજાતિનો પણ હવે વાઇલ્ડ લાઇફ એક્ટ 1972માં સમાવેશ કરવો જોઈએ.) સાથે અથડાતાં તડતડાતી થાય છે.. આને તમે જરા પણ હળવાશમાં ના લેશો. કેમ કે આ પહેલા વરસાદનું નળીયા સાથે અથડાવું એટલે એક મધુર સંગીતની ધૂનથી જરા ઉતરતું નથી.

ફળિયાની ધૂળ સાથે અથડાતા વરસાદનો અવાજ જુદો હોય છે, ખેતરની ધૂળમાં પડતો વરસાદનો અવાજ પણ જુદો અને સીમમાં પડતા વરસાદનો અવાજ પણ જુદો, બોલો ભીંતમાં અથડાતા વરસાદાનાં છાંટાનો અવાજ પણ જુદો હોય છે.

આને મહેસૂસ કરવા માટે જરા ધીરજ અને કાન દઈને સાભળવાની ટેવ જોઈએ. અનુભવ્યા વિના કદાચ વાંચવાથી નહીં સમજાય.

અરે આપણે વરસાદથી ક્યાં ચડી ગયા,,, હા વરસાદ ત્રાટકે છે, સાથે ગાજવીજ, કડાકા-ભડાકા અને વીજળીના ચમકારા શરૂ થાય છે. જાણે કે હમણાં જ આભ આખું નીચે તૂટીને પડશે. આખું ઘર જાણે થરથરી જાય એવો ગડગડાટ.

નાનાં છોકરાંઓ ડરનાં માર્યાં બોકાસાં દેવા મંડે છે અને દોડીને કોઈના ખોળામાં કે બાથમાં ભરાઈ જાય છે. કેટલાક મોટેરાંઓ પણ ડરનાં માર્યાં સૂનમૂન થઈ જાય છે.

કોઈ વસ્તુ બહાર રહી ગઈ હોય તો લેવા માટે દોટાદોટ થઈ જાય છે. રસોડાંના બારણાંઓ બંધ થવા લાગે છે. જરૂર પડે ત્યાં આડશો દેવાવા લાગે છે. આ બાજુ કેવોક 'મે'(વરસાદ) પડે છે એ જોવા માટે લોકો ઘરનાં ગોખલા કે ઓસરીના ઉંબરેથી ડોકાં કાઢે છે.


એટલામાંજ નેવાંએથી(આ પણ હવે નાશ પામતી પ્રજાતિમાંની એક છે.) પાણીની શરૂ થઈ જાય છે. નેવાંના પાણી ભરવા માટે નીચે ઠાંમણાં રાખવા માટે કયું ઠામ રાખવું તે માટે ગોતાગોત શરૂ થઈ જાય છે.

છોકરાંઓ નેવાંમાંથી પડતાં પાણીની નીચે હાથ રાખીને પ્રકૃતિને જાણે પોતાના હાથમાં ભરતાં હોય એ રીતે મલકાવા લાગે છે. વડેરાં તેમને પાણીથી આઘા રહેવા માટે વારંવાર ટોકવા લાગે પરંતુ માને એ છોકરાં છાનાં.

ત્યાં જ જ્યાં જૂઓ ત્યાં પાણી-પાણી થઈ જાય છે. સીમ આખી પાણીથી તરબોળ, ઘર જાણે કે પાણીને વચ્ચે ઘેરાય જાય અને ખેતર પાણીથી ડૂબાડૂબ થવા લાગે છે. ખેતરના ચાસમાંથી દોડતું આવતું પાણી ખેડૂતની રગે રગમાં જાણે લોહી ઉછાળા મારીને દોડી રહ્યું હોય એવો અનુભવ કરાવે છે.

વરસાદની સાથે આવતા પવનને કારણે ઘરમાં વાછટ આવવા લાગે છે અને વાછટથી બચવા માટે જુદા જુદા ઉપાયો શરૂ થઈ જાય છે. પલળતાં ઢોર પોતાનાં શરીરને સંકોરવા લાગે છે, નીચું જોઈને ધીમે ધીમે વધતી ઠંડીનો સામનો કરવા તૈયાર થઈ જાય છે.

ત્યાં જ ઘરમાંથી કોઈ રાડ પાડે છે કે અહીંથી પાણી પડે છે. જે નળીયામાંથી પાણી પડતું હોય તેને સરખું કરવાની મથામણ શરૂ થાય છે. ધીમે ધીમે લોકો વરસાદ મગ્ન થઈ જાય છે.


છોકરાંઓ નહાવા માટે બહાર નીકળી પડે છે, કોઈ છત્રી લઈને નીકળી છે તો કોઈ કૂપલી લઈને વરસાદની મજા માણવા નીકળી પડે છે.

વરસાદમાં દોડતા છોકરાંના પગ જ્યારે પાણી પણ ધબ દઈને પડે છે અને પાણી જ્યારે નાનાં પગ સામે જ્યારે હારીને માગ કરતાં ઉપર ઉછળે ત્યારે કોઈ કવિએ કરેલા વરસાદના કાલ્પનિક વર્ણન કે કોઈ ચિત્રકારે દોરેલાં ચિત્રથી જરા પણ ઉતરતું નથી હોતું.. હા એ વાસ્તવિક દૃશ્ય તમારા મનમાં સતત ઘોળાયા કરે છે. કોઈ લોટા દો મેરે બચપન કે દિન..ની જેમ જ.

બસ હવે કેટલું પછી.. આટલું ઘણું બાકી ગામમાં જઈને માણી લેવું.. હવે હરીન્દ્ર દવે ની કવિતાની આ પંક્તિઓ સાથે પુરું કરીએ...

વરસાદની મોસમ છે

ચાલ, વરસાદની મોસમ છે, વરસતાં જઈએ,
ઝાંઝવાં હો કે હો દરિયાવ, તરસતાં જઈએ.





15. તમે શું રે કરશો મોલ : લૉક-ડાઉનનાં પ્રણયગીતો

અધુરી આશમાં ઊઘડેલી આંખો ને એમાંથી મંડાતી મીટ વર્ષોની અતૃપ્ત જાગેલી ઝંખનામાં બચેલાં સપનાંના  તમે શું રે કરશો મોલ? ઉંબરની વચ્ચ...