લાઈટ જાય તો શું થાય? અંધકાર કે ઉજાસ?

લાઈટ થોડા મોટા વિસ્તારમાં ગઈ હશે કારણ કે મને પૂર્વ દિશામાં થોડા તારાઓએ દર્શન આપ્યાં. સામેના મકાનોનો રંગ અંધારામાં ઝાંખો પડી ગયો હતો. બહાર ઊભેલા માણસો ઓળા જેવા દેખાતા હતા. સોસાયટી જાણે અંધકાર સાથે ભળી ગઈ હતી.

file photo

આમ તો લાઈટ જાય તો શું થાય એ વાતનો પ્રશ્ન ઉઠવો કે ઉઠાવવો બહુ સ્વાભાવિક ના લાગે. કારણે કે ગામડાંઓમાં છાશવારે લાઈટ જતી હોય છે અને મેટ્રો શહેરમાં વીજળી ગુલ થવાના પ્રશ્નો ઓછા છે. આપણે જરા મેટ્રો શહેરને ધ્યાનમાં રાખીને વાત કરીએ. હવે જરા આગળ વધીએ કોઈ તમને પૂછે કે રાત્રે લાઈટ જાય તો શું થાય? તો પ્રથમ દૃષ્ટિએ તમારો જવાબ લગભગ આવો હોય કે ઘરમાં બુમાશોર થઈ જાય. મોટાભાગના ઘરોમાં વૈકલ્પિક વ્યવસ્થાના પ્રશ્નો ઉઠે. ઘરના લોકો પક્ષ વિપક્ષની ભૂમિકામાં આવી આક્ષેપ પ્રતિ આક્ષેપોનો મારો ચલાવે. જે ઘરમાં નાના છોકરાં હોય ત્યાં થોડો શોરબકોર વધી જાય. સોસાયટીમાં ઘણા લોકો તો બહાર નિકળીને મર્યાદા પુરુષોત્તમમાંથી થોડી છુટ લઈને  વીજળી વિભાગને જરા અમથી ચોપડાવે પણ ખરા. હવે જરા વાતને અલગ રીતે જોઈએ.

આવી સામાન્ય ગણાતી પણ જરા અસામાન્ય વાત એટલા માટે યાદ આવી કે આજે સાંજે અમારે ત્યાં સોસાયટીમાં લાઈટ જતી રહી. પછી શું.. પણ ઉપર લખ્યું એવું ના થયું. કારણે કે સોસાયટી જરા શહેરના શોરગુલથી દુર છે. આજુબાજુ ખેતરો છે. પરંતુ અમદાવાદ જેવા શહેરમાં રહેતા હોઈએ અને લાઈટ જાય એજ ઈગો હટ કરી નાખે એવી વાત છે. હવે મૂળ વાત પર આવીએ, લાઈટ ગયા બાદ જરા ઘરની બહાર નિકળીને જોયું, સાંભળ્યું અને અનુભવવાનો પ્રયત્ન કર્યો. સામે અંધારું હતું, આછા આછા વૃક્ષો દેખાતા હતા, તમરાંનો અવાજ આટલો સરસ તીણો અને કર્ણપ્રિય હોય એવું અનેક વર્ષો બાદ અનુભવ્યું. દિવસે લીલા દેખાતા વૃક્ષો જાણે અંધકાર ઓઢીને બેઠાં હતા. ધીમે ધીમે આવતો પવન પાંદડાઓમાંથી પસાર થતાની સાથે હળવો અમથો સૂર જાણે વાતાવરણમાં પૂરાવતો હતો. બાજુના ઘરમાં સતત વાગતું હોમ થિયેટર અચાનક જ મૂંગું થઈ ગયું. જાણે પહેલીવાર બાજુના ઘરનો ઘોંઘાટ બંધ થયો. મારા ઘરનું ટીવી પણ બંધ થયું. રસોડામાંથી લસણ ખાંડવાનો અવાજ આવતો હતો. સોસાયટી જાણે જીવંત બની રહી હતી. માત્ર વીજળી જ નહીં જાણે કૃત્રિમતા પણ સાથે જતી રહી હતી.

હવે વારો હતો આકાશ જોવાનો. લાઈટ થોડા મોટા વિસ્તારમાં ગઈ હશે કારણ કે મને પૂર્વ દિશામાં થોડા તારાઓએ દર્શન આપ્યાં. સામેના મકાનોનો રંગ અંધારામાં ઝાંખો પડી ગયો હતો. બહાર ઊભેલા માણસો ઓળા જેવા દેખાતા હતા. સોસાયટી જાણે અંધકાર સાથે ભળી ગઈ હતી. કુદરત રાતને પણ સુંદર જ બનાવે છે આપણે જરા નાહક ના ડરી જઈએ છીએ. મને જરા અંધકાર ગમે ખરો અને વધારે પ્રકાશ પસંદ નથી. ક્યારેક સ્ટ્રીટ લાઈટ વિનાના ટ્રાફિક વગરના રસ્તે બાઈક લઈને આવતો હોવ તો પણ હું બાઈકની હેડ લાઈટ બંધ કરી દઉં છું. ઘરમાં પણ કારણ વગરનો વીજળીનો ગોળો મને ચાલુ રાખવો ગમતો નથી. આ બાબતો વ્યક્તિગત છે, જેને સર્વસામાન્ય ન ગણી શકાય. પરંતુ એ વાત તો સત્ય છે કે શહેરમાં રહીને આપણે અલગ દૃષ્ટિથી જોવાનું ભુલી ગયાં છીએ. આપણે હંમેશા દરેક વસ્તુને એક જ નજરે જોઈએ છીએ. સવારથી ઉઠીને રાત્રે પથારીમાં સુવા જઈ ત્યાં સુધી આપણે અનેક ક્રિયાઓ કરીએ છીએ. પરંતુ તે એક ઘરેડ થઈ ગઈ છે. ઘરેથી નિકળતા બની શકે કે તમે દરરોજ કોઈ સરસ ગાર્ડન પાસેથી પસાર થતા હશો. ક્યાંક તમે વૃક્ષોથી આચ્છાદિત રસ્તા વચ્ચેથી પસાર થતા હશો, રાત્રે ઘરે પરત ફરતી વખતે શક્ય છે કે તમે અંધારી ગલીમાંથી પસાર થતા હોવ, પરંતુ આમા કંઈ નવાઈ લાગવા જેવું નથી. 

File Photo

મોર્નિંગ વોકમાં પણ આપણે ઈયરપ્લગ કાનમાં ખોસીને ચાલીએ છીએ. સવારના વાતાવરણમાં ક્યારેય મહાલવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે ખરો? સાંજે ચાલવા નિકળો ત્યારે સાથે કોઈ હોય એના સાથે વાત કરવાને બદલે મુંગા રહી ચારેતરફથી આવતા અવાજને સાંભળવાનો પ્રસંગ બનવા દીધો છે ખરો? અવાજના પણ લેયર્સ હોય છે. એકસામટા આવતા અવાજને જો ધ્યાનથી સાંભળો તો તેમાંથી દરેકને અલગ તારવી શકાય છે. પરંતુ  મોટાભાગના આપણે ગર્વિત મેટ્રોવાસી FMના RJની સાથે મોર્નિંગ વોક કરવા ટેવાયેલા છીએ. યા તો દરરોજ એક એકના એક ગીત સાંભળતા સાંભળતા પેટ પર જામેલી ચરબીના થર ઉતારવા મથીએ છીએ. ટ્રાફિકના ઘોંઘાટના પણ અનેક સ્વર હોય છે. ધ્યાનથી સાંભળજો ક્યારેક સંભળાશે. વાત વીજળી જાય કે ન જાય એની નથી પરંતુ સ્માર્ટફોન, ટીવી, કમ્પ્યૂટર, વ્હિકલ આ બધા વચ્ચે જિંદગી એક ચીલો  થઈ ગઈ છે. ધીમે ધીમે આપણે સોશિયલ મીડિયા પર પ્રકૃતિના મેસેજ વાંચી આનંદ લઈ રહ્યાં છીએ. નેચરના સારા લેન્ડસ્કેપ કે લીફના ક્લોઝઅપને આપણે શેર કરતા થયાં છીએ. પરંતુ કુદરત આપણી સાથે જે શેર કરે છે તેને લાઈક કરતા ભુલી ગયાં છીએ. આ યાર લાઈટ છે જ એવી એ જાયને એટલે બબાલ થાય જ. જો મે કરીને તમારી સાથે બબાલ. કંઈ નહીં સારું હવે લાઈટ જાય ત્યારે જરા ફ્લેટ કે ઘરની બારી ઉઘાડજો અને જરા ડોકિયું કરી લેજો. દરરજો કરતા બહુ અલગ દેખાશે. પણ જોવાની કોશિશ કરશો તો.